2008

Reisverslag februari 2008

Stichting Pater Bruno, Mozambique
Het laatste bezoek aan Pater Bruno was in september 2006 en na 1,5 jaar gingen we weer een keer bij zijn
missiepost kijken. Deze keer gingen onze vrouwen ook mee. Zij wilden zelf ook wel eens met eigen ogen zien hoe
Pater Bruno in Mozambique aan het werk was en wat hij allemaal opgebouwd heeft de afgelopen jaren.

Het gevolg was dat wij met loodzware koffers op reis gingen. Er was van alles meegenomen: schriften, tekenblokken,
pennen, viltstiften, potloden, schooltassen en zelfs nog een paar springtouwen. Vanaf Amsterdam vlogen we naar
Johannesburg. Na een overnachting in Johannesburg gingen we ’s morgens met de auto op weg naar Mozambique.
Na een lunch in Nelspruit gingen we richting de grens. Het passeren van de grens is altijd weer een enorme
belevenis. We moeten eerst het land Zuid-Afrika uit en dan weer het land Mozambique in. Het is een hele
papierwinkel en het krioelt er van de mensen. De mensen zijn meestal heel hulpvaardig en voor je het weet ben je je
papieren kwijt en verzorgen zij de grensovergang, maar verwachten daar dan wel een goede betaling voor. We
hielden onze papieren netjes bij ons en volgden rustig alle stappen en procedures. Na de grensovergang gingen we
op weg naar de hoofdstad Maputo, om daar te overnachten. Nadat de dames de volgende morgen eerst wat
souvenirs gekocht hadden, gingen we op weg naar Inhambane, een reis van ongeveer 500 km. Gelukkig was het
eerste stuk van de weg goed opgeknapt en konden we flink doorrijden. Helaas leverde dat voor Hans weer een
bekeuring op voor te snel rijden. Hans stapte op de politieagenten af en wist met een stukje humor de boete te
halveren. Tot Xai-Xai was de weg goed. Daarna kregen we een kleine 100 km weg die slecht was en op sommige
stukken zelfs heel slecht. Hier moetje heel geconcentreerd blijven rijden om te voorkomen dat je je banden kapot
rijdt in een gat. Na een lange en vermoeiende reis kwamen we ’s avonds aan bij ons hotel Barra Lodge in Inhambane.
Vlak voor ons hotel werden we geconfronteerd met een nieuwe verrassing. De zandweg stond onder water en we
konden niet verder rijden. Er was een storm geweest en door speciale omstandigheden kwam de weg met vloed
onder water te staan. Volgens een paar omstanders moesten we even een half uur wachten, want het water was al
aan het zakken. Na een half uur konden we, gedeeltelijk door het water, naar ons hotel rijden.

De volgende morgen gingen we op weg naar Morrumbene, naar de missiepost van Pater Bruno. We moesten al heel
vroeg vertrekken, want anders kwam de weg met vloed weer onder water te staan. We werden hartelijk ontvangen
door Mama Lourdes. Zij ging direct Pater Bruno informeren dat wij gearriveerd waren. Enthousiast en vriendelijk
werden we door Pater Bruno begroet. Hij stelde meteen ook een nieuwe collega uit Italië voor. Dat was een lekenbroeder met de naam José. Voor José moest hij een klein salaris betalen, maar voor de pater was het heel
belangrijk dat hij assistentie en hulp had om zijn projecten te runnen. Als gevolg van een paar nare ervaringen was het
belangrijk om overzicht en controle te houden over de verschillende projecten. Toen Pater Bruno eind 2007 op vakantie was, werden zijn machines uit de timmerfabriek gestolen. Het was voor ons onvoorstelbaar dat men in staat is zulke zware machines weg te halen en daarmee het project van Pater Bruno ernstig te duperen. Inmiddels had later Bruno drie nieuwe houtbewerkingmachines gekocht in Portugal en een nieuwe ruimte gebouwd om deze machines weer te plaatsen. Nadat we wat gedronken hadden, gingen we op weg om het project aan de andere kant van het dorp te bezoeken.

Enthousiast liet Pater Bruno zijn houtzagerij, timmerfabriek en klaslokalen zien. In het naailokaal waren net twaalf
nieuwe trapnaaimachines aangekomen uit China. Deze zijn betaald door een speciale sponsor. Na Pasen gaat er
weer een nieuwe cursus weer van start, met tien vrouwen. De cursus duurt een halfjaar, drie keer per week. Na de
cursus krijgen ze de trapnaaimachine mee en kunnen er thuis mee werken. In de timmerfabriek was net een cursus
afgesloten van twee jaar. Acht mensen waren geslaagd en twee ervan hadden al vast werk. Opnieuw wordt er een
nieuwe cursus opgestart met totaal twintig mensen, verdeeld over twee groepen van tien, die afwisselend 's morgens
of ’s avonds theorie- en praktijklessen krijgen.

De cursisten moeten veel verschillende dingen maken, zoals tafels, stoelen, schoolbanken, kozijnen en kasten. Daarnaast worden in de timmerfabriek door vaste mensen onder andere schoolbanken gemaakt die Pater Bruno dan
weer verkoopt aan scholen. Hij liet ons ook nog het computerlokaal zien. Hij geeft nog steeds computerles, maar het is moeilijk hier onderwijzers voor te vinden. Pater Bruno vertelde dat hij ook een lokaal ingericht had voor voortgezet onderwijs na de zesde klas. Het lukte niet erg, want er waren te weinig leerlingen geïnteresseerd.

De stroom op dit project wordt nog steeds gemaakt door een aggregaat met de Deutz dieselmotor. Pater Bruno gaf
aan dat dit nu wel erg duur was, want de kosten voor dieselolie waren enorm gestegen. Op niet al te lange termijn gaat er nu ook stroom via een vast elektriciteitsnet komen. Er is/wordt een stuwdam gebouwd door de landen Portugal en Italië. Met deze stuwdam wordt een stuwmeer gevormd en dit stuwmeer kan vrijwel alle elektriciteit voor Mozambique leveren. Als zijn project op het elektriciteitsnet wordt aangesloten, moet er wel een grote trafo geïnstalleerd worden. De mango- en lycheebomen bij dit project stonden goed te groeien. Het grootste gedeelte van de vruchten van deze bomen deelt de Pater uit aan de mensen. Deze fruitproductie gebruikt hij om de mensen te laten zien wat er gekweekt kan worden en hoe de mensen zelf hun vruchten kunnen produceren. Na de rondgang op dit project gingen we terug naar zijn post. Mama Lourdes had spaghetti gemaakt en kip en konijn gebraden. Bij de lunch kwam ook Pater Pedro erbij. Hij assisteert Pater Bruno en zal zijn taken in de toekomst overnemen, als Pater Bruno hier te oud voor wordt.

Tijdens de lunch lieten Pater Bruno en lekenbroeder José enthousiast de bouwtekeningen zien van de nieuwe kleuterschool die ze gaan bouwen. Een gebouw met vier lokalen, een keuken en een grote gemeenschappelijke zaal. In Mozambique gaan de kinderen vanaf zes jaar naar school. Pater Bruno wil nu een crèchefunctie creëren met de
kleuterschool voor kinderen van drie, vier en vijfjaar. Als deze kinderen naar school kunnen, dan kunnen de ouders (lees ‘de vrouwen') blijven werken. Hij is nu alvast met vijftig kinderen gestart in een lokaal bij zijn woning en met de komst van de nieuwe kleuterschool kunnen volgend jaar totaal 1 50 kinderen gehuisvest worden.

Na de lunch gingen de vrouwen naar het huis naast Pater Bruno, naar zuster Irma Alba en zuster Ediana. Ze werden heel hartelijk ontvangen met al hun spulletjes. De zusters waren er ontzettend blij mee en kunnen de meegenomen
spullen heel goed gebruiken. De zusters organiseren allerlei activiteiten voor de 200 kinderen die iedere zondag komen. Zuster Irma Alba, een non uit Brazilië, was dolgelukkig en zo trots als een pauw met het T-shirt van de Cameliakwekerij van Sjaak van de Voort. De zusters vervullen een medische en sociale taak. Daarnaast leiden ze nieuwe nonnetjes op. Er worden nu vijf Mozambikaanse meisjes officieel opgeleid in Maputo. Ook waren er nu twee jonge meisjes bij hun op een soort snuffelstage om te kijken of ze geschikt waren voor de opleiding. Het was een heel gezellig en vrolijk bezoek bij de zusters en er werd ook direct gebruik gemaakt van de springtouwen.

We moesten weer weg, want we gingen het tuinbouwproject bezoeken. Onderweg vertelde Pater Bruno wat over het
onderwijs en de scholen. In Mozambique zijn er heel veel kinderen; 70% van de inwoners is onder de 21 jaar.
Vanaf zes jaar gaan de kinderen naar de staatsschool. In bewoonde gebieden staat er iedere zes kilometer een
school.

Op de school tegenover de missiepost zitten 3000 kinderen. De kinderen krijgen les in drie shifts, iedere keer een
andere leeftijdsklasse. De eerste shift duurt van 8.00 tot 1 2.30 uur, de tweede van 1 2.30 uur tot 1 8.00 uur en de derde van 1 8.00 tot 22.00 uur. In iedere klas zitten zo'n zeventig kinderen. Totaal moeten de kinderen zes klassen doorlopen.

Toen we op het tuinbouwproject aankwamen schrokken we wel een beetje. Het zag er niet zo goed en verzorgd uit. De ananasvelden stonden er niet zo goed bij. De afgelopen maanden hadden ze enorm veel regen gehad en was het heel nat geweest. Dit hadden we op onze rit door Mozambique al gezien, want het land zag er behoorlijk groen uit. De jonge sinaasappelbomen waren niet of nauwelijks gegroeid en er zat veel vreterij in. De Pater gaf aan dat alles ontzettend duur geworden is door de hoge olieprijzen. De dieselolie voor de pomp en ook de bestrijdingsmiddelen zijn heel erg duur geworden. Dit betekent dat er veel geld uitgegeven moet worden terwijl de producten dat lang niet opbrengen. De grotere sinaasappel-, mango- en lycheebomen waren wel redelijk goed gegroeid en hier kwamen in ieder geval vruchten vanaf. We hebben er uitvoerig met de Pater over gesproken en afgesproken het tuinbouwproject niet verder uit te breiden en eerst op dit niveau voort te zetten. Het heeft geen zin om heel veel geld uit te geven als de opbrengsten dat lang niet kunnen compenseren. Dan kan hij dat geld beter voor andere goede projecten gebruiken.

Op dit moment werken er nog zeven mensen op het project. Twee mensen om de trekker en de machines te
bedienen, twee mensen voor de bewaking en nog drie mensen op het land. Verder is er een groep vrouwen die af en
toe helpt met maaien en onkruid verwijderen. De konijnenfokkerij draait ook nog volop en de varkenshokken zijn
allemaal bewoond. De mest van deze dieren wordt gebruikt voor de bemesting. We gingen ook nog even bij de
visvijver met Tilapia kijken. Ze werden gevoerd en er kwamen direct duizenden visjes naar ons toe. Er zaten
waarschijnlijk veel te veel vissen in de vijver, waardoor ze nauwelijks groeiden. Voordat we de kwekerij verlieten,
haalden twee jongens een aantal kokosnoten uiteen kokospalm. Met een groot kapmes maakten ze deze open en
konden wij het vruchtwater opdrinken. Dit was een hele aparte ervaring. Met de auto gingen we weer terug naar de missiepost. Daar hebben we nog wat nagepraat en mogelijkheden besproken voor toekomstige projecten.

Na een drukke en inspannende dag moest er afscheid genomen worden van Pater Bruno, Pater Pedro, José en de nonnen. Voor Pater Bruno was het ook deze keer weer heel emotioneel. In ieder geval hebben we ze weer alle succes toegewenst en gingen toen op weg naar ons hotel Barra Lodge. De volgende dag hebben we een dagje rust genomen en even genoten van het heerlijke water van de oceaan en van het mooie strand. Na deze rustdag moesten we de volgende morgen om zeven uur weer vertrekken om de terugreis naar Zuid-Afrika te maken. Het is altijd een lange rit en je hebt er een volle dag voor nodig. We hebben wel vastgesteld dat deze flinke reis zeker weer heel zinvol was. Zeker ook omdat onze vrouwen erbij waren en hebben kunnen zien hoeveel goeds de paters en de nonnen doen voor de volwassenen en de kinderen van de leefgemeenschap Morrumbene. Opnieuw hebben we kunnen concluderen dat het de moeite waard is deze mensen financieel te steunen. Het is heel directe hulp en we kunnen met onze eigen ogen zien dat het geld aan goede dingen wordt besteed.

Rekeningnummer: 108524957 Rabobank te Boskoop, t.n.v. Stichting Pater Bruno